ZANIMLJIVOSTI O CRNOJ GORI (X): Bojana teče i uzvodno
Pećina u Đinovića klisuri kod Bijelog
Polja jedna je od najljepših na svijetu. Speleolozi i dalje otkrivaju
njene podzemne hodnike. Dužina do sada isptanih iznosi oko 12
kilometara. Imaju bezbroj stalagmita i stalaktita, visokih i po dvadeset
metara. Pećina ima nekoliko prostranih dvorana visokih i po 50 metara.
Posebna su joj atrakcija 45 jezera.
 |
| Rijeka Crnojevica, gradsko nasellje u opstini Cetinje |
|
* Jezero na Visitoru, kod Plava, ima najneobičnije ostrvo na svijetu -
ploveće ostrvo. Nastalo je od splava na koji su čobani noću sklanjali
stoku. Prema predanju, splav je napravljen još za vrijeme Tračana. Stoka
ga je đubrila, stvarao se humus iz kojeg je vremenom izrasla trava i
spleli žile i korijenje, pa se na kraju splav pretvorio u malo ostrvo
koje plovi na nadmorskoj visini od 1820 metara.
* Skadarsko jezero je najveće jezero u
Crnoj Gori. Površina jezera kreće se od 70 do 540 kvadratnih kilometara,
zavisno do godišnjeg doba. U vrijeme velikih kiša nivo jezera poveća se
za tri i više metara.
* Najveće kriptodepresije na Balkanu
nalaze se u Skadarskom jezeru. Pojedina jezerska "oka" duboka su i do 44
metra, što znači da su ispod nivoa Jadranskog mora po trideset i više
metara. Skadarsko jezero ima oko trideset oka, ustvari podzemnih virova,
u kojima je temperatura vode približno ista tokom cijele godine.
Najdublje oko je Raduš - duboko je 65 metara.
* Najveća pritoka Skadarskog jezera je
Morača, a njena dužina zavisi od vodostaja jezera. Morača je preko ljeta
duga 97 kilometara, a u toku povećanog vodostaja jezera nekoliko je
kilometara kraća, jer se njeno ušće pomjera uporedo s pomicanjem obalske
linije jezera.
* Skadarsko jezero je pravi geografski fenomen - ima četrdeset ostrva i ostrvca.
* Ostrvo Grmožur u Skadarskom jezeru
zovu Crnogorski Alkatraz, jer je na njemu kralj Nikola ostatke turske
tvrđave koristio kao zatvor za političke protivnike I to isključivo –
neplivače.
* U basenu Skadarskog jezera nalazilo se dvadesetak manastirskih kompleksa, pa su nekada ovaj kraj zvali Zetska Sveta gora.
* Biogradska gora, jedna od dvije
prašume u Evropi, prostire se na 5400 hektara, a nalazi se između 832 do
1116 metara nadmorske visine.
* Bojana je jedina rijeka na svijetu
koja teče i uzvodno. Bojana iz Skadarskog jezera otiče isuviše lijeno
prema moru, zasuta nanosima albanskih rijeka Kiri i Drim. Tim koritom
Bojana u jesen i zimu ne može da ispusti višak vode iz jezera, zato u
kišnim periodima promijeni tok: vraća se uzvodno i uliva u Skadarsko
jezero. To se događa kada joj nabujali Drim pregradi tok. Zbog toga i
jezero plavi okolinu. Samo u posljednjih stotinu godina njegove vode
poplavile su 20.000 hektara plodne zemlje.
* Gurdić je jedna od najneobičnijih
rijeka na svijetu, jer je rijeka bez - korita. Nalazi se na južnoj
strani Kotora. U vrijeme kišnih dana, rijeka, duga osamdesetak metara,
proključa iz pećinskog grotla i morsku vodu, koja tu zalazi kao zaliv,
vraća u more. Kad zasuši, Gurdić se gubi u lovćenskim ponorima, a
njegovo mjesto ispuni morska voda.
* Katunski krš, Grahovski kraj, Rudine i
Banjani jedno su od najtipičnijih područja dubokog krša u svijetu.
Dubina krša doseže do 4350 metara, a pripadaju mu planine Orjen (1894
m), Lovćen (1749), Rumija (1595), Garač (1436), Budoš (1217), Zlagora
(1459), Njegoš (1761) i Somina (1601).
* Crnogorsko primorje je jedno od
najsunčanijih u Evropi. Ulcinj je najsunčaniji grad na Crnogorskom
primorju. Prosječno ima oko 2.530 sunčanih sati godišnje.
* Vrelo Čelina, na Durmitoru, je
neobična prirodna pojava. Jednom godišnje izbija iz kamena iznad Malog
jezera. Kad se vrelo pojavi, cijelom dolinom odjekne snažan tresak.
Potom se pretvara u huk. To traje dvadesetak dana svakog proljeća,
obično u maju. Samo za prva dvadeset četiri sata vrelo podigne nivo
jezera za osam metara. Tada se jezero počne izlivati i oticati Jezerskom
rijekom, koja poslije dva kilometra - ponire.
* Nikšićko polje ima 300 vrela, 30
tokova i 886 ponora. U sjevernom dijelu polja nalazi se izvor Mukavica
čija voda izbija u određenim vremenskim razmacima. Takva vrela, zvana
potajnice, prava su prirodna rjetkost.
* Crna Gora ima 29 planinskih jezera
glečerskog porijekla. Najpoznatija su Crno jezero na Durmitoru, Plavsko
ispod planine Visitor i Biogradsko na Bjelasici.
* Plavsko jezero je najveće i
najpristupačnije planinsko jezero u Crnoj Gori. Nalazi se između
Prokletija i Visitora, na 906,72 metra nadmorske visine. Visitorsko
jezero nalazi se na 1820 metara nadmorske visine.
* Oko 40 odsto crnogorske teritorije
nalazi se na nadmorskoj visini između 1000 i 1500 metara, a preko 15
odsto iznad 1500 metara.
* Tara je najčistija rijeka u Evropi i
najduža crnogorska rijeka. Tara izvire ispod planine Kom, na 1850 metara
nadmorske visine. Tok joj je dug 150 kilometara. Tara je i najveći
rezervoar pitke vode u Evropi.
* Tri najpoznatija kanjona u Crnoj Gori
su: Platije, na Morači, dužine 39 km, kanjon Komarnice i Pive dug 60 km,
i kanjon Tare od 80 kilometara. Dubina kanjona kreće se od 1000 do 1300
metara.
* Kanjon Tare je najduži i najdublji
kanjon u Evropi, a po dubini drugi u svijetu poslije Kolorada. Kanjon
Tare dug je 78 kilometara, a dubok do 1300 metara. Ima najduži sliv u
Crnoj Gori - 141 kilometar. U kanjonu Tare nalazi se 80 većih pećina.
* Nevidio, kanjon Komarnice, smatra se
najneprohodnijim kanjonom na svijetu. U kanjon Nevidio, prvi put stupila
je ljudska noga tek 1965. godine. Tada ga je osvojila grupa planinara
iz Nikšića.
* Kanjon rijeke Grlje kod Gusinja jedan
je od najinteresantnijih kanjona na svijetu. Sa obje strane rijeke
uzdižu se glatke litice, visoke dvadesetak metara, a jedna od druge
udaljene su - dva koraka.
* Kanjon Cijevne prvi je istražio Hrvat
Ignac Šišilović 1886. godine, a za njegovo popularisanje najviše je
zaslužan italijanski botaničar Antonio Baldači.
* Bečićka plaža, nedaleko od Budve, proglašena je 1935. godine u Parizu za najljepšu plažu u Evropi.
* Bokokotorski zaliv je najjužniji fjord u Evropi.
* Nacionalni park Durmitor prvi je
proglašen za nacionalni park u Crnoj Gori. Odluku o tome donijela je
Narodna skupština Crne Gore 1952. godine. Prostire se na trideset dvije
hiljade hektara na teritoriji pet opština: Žabljaka, Pljevalja,
Mojkovca, Šavnika i Plužina.
* Najviši planinski vrh u Crnoj Gori je
Maja Voljat na Prokletijama visine 2.694 metra. Prvi su ga osvojili
bračni par Marijana i Branimir Gušić, iz Zagreba.
* Bobotov kuk, visok 2.523 metra, prvi je otkrio austrijski geograf Oskar Bauman.
* Najdublja jama u Crnoj Gori nalazi se
na Vjetrenim brdima na Durmitoru, a duboka je 898 metara. U Crnoj Gori
je registrovano oko 3000 jama i pećina.
* U Crnoj Gori ima 30 stalnih planinskih
jezera, a najviše ih je na Durmitoru - 12. U planinskim jezerima živi
oko 600 vrsta algi, od čega su 230 nove vrste za floru algi Crne Gore.
* Ada je prvo nudističko naselje u Crnoj
Gori. Podignuto je 1973. godine na ostrvu površine oko 600 hektara,
koje se nalazi na ušću rijeke Bojane u Jadransko more.
